Elder Scrolls evreninde Dibella sevginin, güzelliğin ve tutkunun Aedrası olarak tanımlanır ve takipçileri de bu saydığımız sıfatların yayılması için çaba gösterir. Tamriel’ın dört bir tarafına yayılmış olan Dibella tapınaklarında canlıların birbirini sevmesi öğütlenir. Dibella ayrıca sanat ve müziğin de koruyucusudur, bu yüzden sanatçıların da ilgisini çekmektedir. Başlığa aldanmayın, yazının devamında küfürümsü kelime bulunmuyor. Sadece Dibella’nın değişik yapısından dolayı pezevenk kelimesini kullandım.
Dibella’yı ilginç kılan özelliklerinden bir tanesi kudretli ve ihtişamlı bir tanrıdan ziyade daha çok genelev müdiresi gibi tasvir edilmesidir (halk arasında pezevenk). Müritleri yarı çıplak gezinir, ve Dibella heykelleri de genelde bol dekoltelidir. Onun temsil ettiği değerleri de benimseyen başka bir Aedra daha bulunur. Mara da sevginin, bereketin ve merhametin tanrısıdır. Birbirine yakın gözükseler de aslında ulaştıkları sonuç farklıdır. Mara bizim dünyamızdaki antik medeniyetlerde yer alan balık etli, koca memeli bereket ve doğurganlık tanrılarına benzer. Anneliği yüceltir, aile kurumunu över. Bireylerin birbirlerine saf sevgiyle bağlanmasını, anne babanıza saygı göstermeyi ve yuvanız ile ailenizle ilgilenmeyi öğütler. Elder Scrolls evrenindeki evlilikler de genelde Mara’nın inayetiyle yapılır, onun kutsaması alınır. Öyleyse sevgiyle özdeşleşen Dibella’yı bu denklemde nereye koymalıyız? Neticede o da sevgi ve tutkuyu temsil ediyor. Aralarındaki ince fark şu, Mara tek eşli evliliği kutsal kılıp evlenen bireylerin çoğalıp neslinin genişlemesini ister. Dibella’da ise evlilik geri plandadır.
Kyne, Mara ve Dibella
Olayın bir de Kyne ya da Kynareth boyutu var. Kyne, Nord inancında insanları yaratan tanrıdır. Canlılar onun nefesiyle meydana gelmiştir. Öyleyse Aedraların üç dişil enerjisi olan Kynareth, Mara ve Dibella arasında bir bağ kuralım. Kyne, Nordik kültüründeki Shor’un yani bilindik adıyla Lorkhan’ın karısıdır. Kabile reisinin karısı rolünde olan Kyne, bilge ve yılların tecrübesini taşıyan bir figürdür. Evrenin yaratılış fikrini ortaya atıp öldürülen Shor’un mirasını taşır ve insanları yaratır. Kyne bu yüzden anaerkil bir yapıdadır. Ailenin tecrübeli ananesi olarak düşünebiliriz. Evliliği öğütleyen Mara ise anne olarak karşımıza çıkar. Shor’un ve Kyne’ın mirasını daha da ileriye taşıyıp canlıları eşleştirerek üreyip çoğalmalarını, yaratılışın devamlılığını amaçlar. Ve bu devamlılığın son basamağında evin genç ve enerji dolu kızı karşımıza çıkar: yani Dibella.
Dibella’ya göre sevgi ve aşk var olduğu sürece evlenmeden herkes birbiriyle ilişkiye girebilir. Tabi vampirler, hortlaklar ve ölüler hariç. O kadar da abartmayın. Konuya dönelim, çok eşlilik Dibella için sorun değildir. Nicelik değil nitelik önemlidir, eğer kaliteli bir ilişkiniz varsa isterseniz yüz kişiyle isterseniz de bir kişiyle yaşayın. Ayrıca onun öğretilerinden bir söz bu durumu çok güzel açıklar: “Tohum nereden gelirse gelsin, sevgiyle ilgi gördükten sonra çiçek açacaktır.” Tohumun ve çiçeğin neyi sembolize ettiğini söylememize gerek yoktur umarım.
Dibella’nın Çiçeği
Hazır lafı açılmışken, Dibella’nın heykellerinde sürekli gördüğümüz, eliyle kafasının üzerinde tuttuğu çiçeğin ismi Amaryllis belladonna. Bizim ülkemizde yetişmiyor ama Amerikan halk dilindeki adı naked lady lily, Türkçesiyle de çıplak hanım zambağı. Sürekli yarı çıplak hatta ilk oyunlarda tamamen çıplak tasvir edilen bir tanrıyı bu çiçekle özdeşleştiren yapımcıların ince dikkati de takdire şayan.
Benzer Daedrik Prensler
Tanrılar ve onun temsil ettikleri değerlerde Daedrik Prenslerin saflarına da bakalım. Mara’nın aile ve sevgi, Dibella’nın ise aşk ve sevgiyi temsil ettiğini söylemiştik. Benzer konulara yakın bir kaç Daedrik Prens de mevcut. Sanguine’in öğretisinde şehvet ön plana çıkar. Aşk ve sevgi önemsizdir, önemli olan bu hayatta yaptıklarımızdan ne kadar keyif aldığımızdır. Şerefsizin bayrak taşıyanı Molag Bal ise tecavüzün efendisidir. Karşı tarafın arzu ve isteklerine önem vermeyip kendi iradesini başkalarına zorla sokmaya çalışır. Mephala ise Sanguine ve Molag Bal’ın karışımını andırır. Belki tecavüzü emretmez ama mazoşist, fetişist, işemeli sıçmalı ritüelleri bulunur. Çiftleşme sonrası erkeğini yiyen örümceğin kafa yapısını taşır Mephala, ki zaten sembolü de örümcektir…
Elder Scrolls’ta Çıplaklık
Dibella’nın Elder Scrolls oyunlarında karşımıza çıkış biçimlerine ve Elder Scrolls oyunlarında çıplaklığa dönelim. İlk oyunlar Arena ve Daggerfall’da bol miktarda çıplak npc görüyorduk. Hatta kendisini kadın olarak gösteren tanrıların neredeyse hepsi yarı çıplaktı. Dibella’da ise bir tuhaflık söz konusu. Çünkü sadece kendisi değil, tapınağındaki rahipleri ve takipçileri de çıplak! Sanki Sanguine’in organize ettiği orgylere denk gelmiş gibi, tapınakta çıplak şekilde dans eden çok sayıda kişi görebiliyorsunuz. Arena ve Daggerfall oyunlarında anadan üryan bir şekilde karşımızda peyda olan rahibelerimiz, sonraki oyunlarda kıyafetin icadıyla (!) biraz daha giyim kuşamlarına önem vermeye başlıyor. Morrowind ile beraber kadın npcler artık çıplaklığı kenara bıraksa da yetişkin espriler ve ince göndermeler devam ediyor elbette. Şehvetli Argonyalı Hizmetçi ve Dünyevi Zevkler Evi bunların en bilineni. Oblivion ve Skyrim ile bu çıplaklık ve +18 içerik gittikçe azalıyor. İlk oyunların geek diye hitap ettiğimiz kesime yönelik olması, ama son oyunların tabana iyice yayılıp her yaştan insanın oynayabileceği şekilde tasarlanmasının da bunda etkisi var. Ama burada Şehvetli Argonyalı Hizmetçi’ye ayrı bir parantez açalım.
Argonyalı Hizmetçi Efsanesi
Argonyalı Hizmetçi kitabı son derece terbiyesiz ve sübliminal mesajlar içeren bir eser. İlk kez Morrowind’de görülen bu kitabın yazarı Crassius Curio isimli vatandaşı oyunda da görmek mümkün. Crassius’un ayrıca biseksüel olduğunu, nefes alan herkese çakmaya hazır ve nazır olduğunu belirtelim. Bir görevde Hlaalu Hanesi’ne mensup olan Crassius’tan rütbemizi arttırmasını istediğimizde bizden tek bir şey ister: çırılçıplak soyunmamızı. El mahkum soyunuruz ve rütbe atlarız. Böyle de tuhaf bir adam. Üç Bacaklı Guar’ın Dansı gibi tiyatro oyunları da bulunur. Guarların iki bacak üzerinde yürüyen hayvanlar olduğunu not düşelim. Üçüncü bacağın ne olduğu malumunuz.
Argonyalı Hizmetçi ise masum bir Argonyalı hanım kızımızı konu alır. Efendisinin evinde temizlik yapmasının yanı sıra efendisinin mızrağını cilalamak, ekmeğini fırınına alıp ısıtmak gibi ek işleri de vardır. Doğal olarak bütün bunlar kelime oyunlarıyla farklı anlamlara çekilir. İşin ilginç yanı ise bu kitabın Elder Scrolls Online oyununda da görülmesi. Morrowind’den yaklaşık bin sene öncesinde geçen Elder Scrolls Online’da bu kitabın bulunması ilk başta saçmalık ötesi gelebilir. Ama yapımcılar da buna güzel bir hikaye uydurmuştur. Yine ESO’da alim bir npcnin anlattığına göre Argonyalı Hizmetçi gibi yetişkin içerikli kitaplar çoğu kültürde vardır ve genelde sözlü kültürde yer almaktadır. Orman Elflerinde Vadiormanlı Şehvetli Bosmer, Khajiitlerde Şeker ve İki Ay Parçası, Bretonlarda Shornhelm’in Şehvetli Deliği, Kızılmuhafızlarda Alik’r’in Kumlu Mızrağı, Nordlarda ise Bakirenin Dar Hisarı gibi farklı isimlerde ama aynı konuyu ele alan çok sayıda eser vardır. Crassius da muhtemelen bunlardan etkilenip Şehvetli Argonyalı Hizmetçi’yi yazıya dökmüş.
Akatosh Tarikatı Eleştirisi
Kısa bir aradan sonra Dibella’ya dönelim. Onun çıplaklığı ve çok eşlilik kültürü ilginç bir şekilde diğer tanrıların tarikatlarında sevilmez. Örneğin Akatosh cemaati Dibella’yı bu yüzden kınar. Her ne kadar iki tarikat Aedralara inansa da, daha tutucu olan Akatosh müritleri Dibella’nın bu ahlaksız yönünü sevmez. Kendi kullarını Dibella’dan uzak durmaları hususunda uyarır. Açıkçası bu iftiraları pek ciddiye almamak gerek.
Dibella rahipleri zinayı ve fuhşu teşvik etmez. Bin kere tekrar ettiğimiz gibi bireyler arasındaki sevgiye ve rızaya önem verir. Para kazanmak için de insan pazarlamazlar. Kısaca herhangi bir zorlama yoktur. Skyrim oyununda Vadikent şehrindeki Haelga isimli Nord kadın, Dibella’ya ibadet eder ama biraz fazla ibadet eder. Çok sayıda sevgilisi vardır, ibadet ediyorum kisvesi altında çok sayıda erkeğe kendi odasında hizmet verir. Yatağının baş ucundaki kelepçeler ve odadaki bol miktardaki kuvvet iksirini de gözden kaçırmamak gerek. Haelga’nın kendi isteklerine Dibella kılıfını geçirip önüne gelenle yatması yüzünden koskoca Dibella Tarikatı’nı yuhlamak pek doğru olmaz. Ama tarikatın garipliği de göz ardı edilecek seviyede değil ne yazık ki.
Peki zaman ve otoritenin tanrısı Akatosh’un rahipleri Dibella’yı sadece cinsel açıklığından dolayı mı kınıyor? Tutkunun tanrısı Dibella niye otoritenin tanrısıyla takışsın? Cevap da burada aslında: tutku ve otorite her zaman yan yana gitmez. Otorite düzeni ister, kesinliği sever. Evren yaratıldığında zaman kavramını meydana getirip kendini baş tanrı ilan eden otoriter Akatosh sayesinde kaos yok edilmişti. Artık her şey planlıdır, zamanlıdır ve ölçülüdür. Tutku ise yeri geldiğinde otoriteyi ve düzeni tanımaz. O yüzden dizginlenmesi gerekir. Tutku iyidir güzeldir, insana motivasyon verir. Ama ayarı kaçtığında kaosa da sebebiyet verebilir. Futbol maçlarını düşünün. Maçlarda sahaya seyircilerin inmesi yasaktır. Ama final maçında son düdük çalıp kupayı kazanan takımın taraftarları tutkusundan ve sevincinden delirip barikatları ve polisleri dinlemeden sahaya iner. Yani tutku, otoriteye galip gelmiştir. Ve sahaya inen yüzlerce belki de binlerce insanın görüntüsüne baktığınızda fark edeceğiniz tek şey kaostur. O yüzden Dibella takipçilerine dikkat etmek gerekir. Skyrimli Haelga örneğinde görüldüğü gibi.
Yazının sonuna geldik, Dibella’nın gerçekten bir tanrı mı yoksa tanrı adı altında pezevenklik mi yaptığı da okuyucunun takdirine kalmış.